Spelende vader belangrijk in opvoeding

Bron: pedagogiek-online.nl

Vaders en moeders zijn even belangrijk in de opvoeding van hun kinderen. Van beide opvoeders leren de kinderen andere, veelal aanvullende dingen. Tavecchio en Bos schreven hierover een interessant artikel in een thema nummer van Pedagogiek. Het belang van ons vaders als opvoeder wordt nogal eens onderschat. En niet in de laatste plaats voor ‘ons’ vaders zelf! Het spel van vaders blijkt erg belangrijk. Hieronder een samenvatting van het artikel. We sluiten af met een paar reflectievragen over ons eigen vaderschap. Benieuwd naar jullie reacties!

Omvangrijk onderzoek

In een groot onderzoek (1) ondervroegen onderzoekers 1267 gezinnen met kinderen van 0 tot 19 jaar, waarbij beide ouders werden ondervraagd (er zijn ook onderzoeken waarbij alleen de moeder wordt bevraagd, dit kan een vertekend beeld geven). Dit is het grootste opvoedonderzoek tot dusver. Uit het onderzoek komt onder andere naar voren:

1) vaders en moeders hebben een verschillende beleving en verschillende opvattingen over de opvoeding van hun kinderen

2) vaders zijn als opvoeders even belangrijk als moeders (2);

3) de betekenis van vaders in het opvoedingsproces is in vele tientallen jaren van empirisch onderzoek schromelijk onderschat (3)

Spel belangrijk onderdeel van vaderschap

Vaders hebben een geheel eigen, unieke rol in de opvoeding van hun kinderen. Hierin neemt spelen een belangrijke plek in. Uit onderzoek is herhaaldelijk gebleken dat vaders een groter deel van hun tijd besteden aan spel met hun kinderen dan moeders. Ook geven kinderen vaak de voorkeur aan spelen met hun vader omdat het minder gecontroleerd is, veel meer stimulatie biedt en vaak samengaat met veel lachen en plezier (4).

Het spel tussen vaders en kinderen wordt vooral gekenmerkt door het fysieke, spannende en onvoorspelbare karakter (5) en deze speelse omgang met het kind geeft extra dynamiek en energie. Hierdoor heeft de tijd die vaders met hun kinderen doorbrengen veel impact (6). Door de meer zachtaardige en ondersteunende stijl van moeders worden zij door kinderen meestal opgezocht voor een gevoel van welbevinden en veiligheid (7).

Betere ontwikkeling door gedifferentieerde rollen

Franse onderzoekers (8) toonden aan dat kinderen met twee betrokken ouders die duidelijk gedifferentieerde rollen hadden – moeder als verzorger en vader als speelkameraad – beschikten over betere sociale vaardigheden, beter voorbereid waren op competitie en samenwerking en minder agressief waren dan kinderen van betrokken ouders die geen gedifferentieerde rollen hadden. Spel lijkt dus een belangrijk onderdeel van het vaderschap. Het bevordert een actieve, com- petitieve, autonome en nieuwsgierige houding in kinderen en heeft een positief effect op de sociale ontwikkeling. De manier waarop vaders met hun kinderen spelen, vaak wild en uitdagend, zou niet alleen van groot belang zijn voor de sociale ontwikkeling en voor het omgaan met en leren beteugelen van agressie – vooral van belang voor jongens – maar ook voor het leren omgaan met angsten. In later onderzoek (9) wordt geconcludeerd dat de bijdrage van vaderlijk spel aan de ontwikkeling van kinderen kan liggen in het experimenteren met ervaringen buiten het gezin die relevant zijn voor het socialisatieproces.

Relatie vader en angststoornis

In 2003 ontdekten onderzoekers (10) dat vaders een grotere invloed hadden op het ontwikkelen van een angststoornis bij hun kinderen dan moeders. Wanneer er sprake is van een dreiging letten kinderen eerder op aanwijzingen van hun vader om erachter te komen hoe ze een bepaalde situatie moeten interpreteren (11). En vaders zijn cruciaal bij het helpen van adolescenten om hun angsten voor de buitenwereld te overwinnen (12). In het geval van faalangst constateerden andere onderzoekers (13) dat beide ouders deze angst kunnen doorgeven, maar dat alleen vaders’ angst voor falen invloed heeft op de ontwikkeling van de competentie van kinderen. Daarnaast bleek dat vaders een unieke bijdrage kunnen leveren bij de behandeling van angst bij kinderen (14).

Conclusie

Naar aanleiding van het bovenstaande kan geconcludeerd worden dat de vader een belangrijke en unieke rol speelt, die verschilt van die van de moeder. Zijn rol kan gekarakteriseerd worden door spel, uitdaging, het verkennen en nemen van risico’s, het aanmoedigen van onafhankelijkheid (autonomie) en, later in de ontwikkeling, door ondersteuning van het kind bij de transitie naar de wereld buiten het gezin. Daarnaast zijn vaders uiteraard belangrijk in hun rol als ondersteuning voor de moeder en het gezin. De unieke rol die vaders spelen is niet alleen belangrijk tijdens de kindertijd, maar blijft ook belangrijk in de periode van jongvolwassenheid (15).

Bekijk hier het hele artikel.

Hoe speel jij met je kids?

Zo dat waren heel veel rake bevindingen uit de wetenschappelijke wereld. De vraag is, wat kunnen wij vaders hier nu mee? Hoe vullen wij deze ogenschijnlijk cruciale rol in? Hoe speel jij met je kinderen? Laat het me horen bij de reacties, of stuur een tweetje!

@marius_mpoweru

—————————–

De auteurs van het oorspronkelijke artikel:

1 Louis Tavecchio, Prof. dr., Universiteit van Amsterdam, Afdeling Pedagogische en Onder- wijskundige Wetenschappen en de Lerarenopleiding, Faculteit der Maatschappij en Gedragswe- tenschappen (inmiddels met pensioen)
2 Henny M.W. Bos, dr., Universiteit van Amsterdam, Afdeling Pedagogische en Onderwijs- kundige Wetenschappen en de Lerarenopleiding, Faculteit der Maatschappij en Gedragsweten- schappen

De onderzoekers:

1. Rispens, Hermanns en Meeus, 1996, 2. Dekovic & Groenendaal, 1998: 219, 3. Tavecchio, 2002: 26; 2003, 4. Labrell, 1996, 5. Paquette, 2004, 6. Lamb, 2004, 7. cf. Borghouts, 2010, 8. Bourcois en Ricoud 1997, in Paquette, 2004, 9. Bögels en Phares, 2008, 10. Kiliç, Özgüven en Sayil, 2003, 11. Bögels & Phares, 2008, 12. Bögels & Siqueland, 2006, 13. Elliot en Trash, 2004, 14. Van der Bruggen en Bögels 2009, 15. Bögels & Phares 2008; Borghouts, 2010.