Dat is de titel van het boek van Berthold Gunster dat ik voor mijn verjaardag kreeg. ‘Lastige kinderen? Heb jij even geluk!’ Op de achterkant staat:
“Kinderen? Stop met ze op te voeden. Het is vastdenken: kijken naar wat er niet is en wel zou moeten zijn. Van een probleem een ramp maken Denk het om. Maak van een problemen mogelijkheid. Door te kijken naar wat er is en wat er zou kunnen zijn. Van een gebrek een talent maken”
Hij schreef al eerde boeken als “ik ben OK, jij bent een sukkel” en “Ja maar, wat als alles lukt”. In dit boek gaat hij in op het omdenken in opvoeding en onderwijs. Inmiddels heb ik het eerste hoofdstuk gelezen en zal ik er in een tal blogs verslag van doen. Het boek is een frisse kijk op kinderen opvoeden en ons onderwijssysteem. Eerst vragen we aan kleine kinderen “wat wil jij later worden”? Vervolgens stoppen we ze de eerste 12 jaar in een schoolsysteem waarvan volwassenen hebben bepaald wat goed is voor dat kind. Ongeacht wat hij/zij wil worden. Beetje raar!
Lastig gedrag is ongewenst
De meeste boeken over opvoeding gaan over lastige gedrag van kinderen. en koppelen daar meteen aan dat lastig gedrag ook ongewenst is. Het gedrag is een probleem dat moet worden opgelost. Dat doen wij veelvuldig. Verbieden. Gewoon zorgen dat het verdwijnt door te verbieden. De “jij doet wat ik zeg” aanpak. Dat lukt nog bij kleine kinderen, maar naar mate ze ouder worden… Als je kinderen niet meer in de directe nabijheid hebt, kun je niet ze meer controleren. Bovendien, wat als het kind niet luistert, dan moet je dus straffen, anders komt hij/zij er mee weg. Dus het kind moet maar leren wat de ouders willen. Kinderen die willen, krijgen voor de billen. Kinderen moeten maar leren hun wil te beheersen is het oude denken. Hoewel lijfstraffen afgeschaft zijn is de “corrigerende tik” een terugkerend thema in de maatschappij. Het heeft een averechts effect en het risico op escalatie is zeker aanwezig. Hoelang moet je volhouden tot je kind luistert? Maar ook emotionele straffen “papa wordt heel verdrietig als jij zulke dingen doet” Het kind afzonderen “ga jij maar naar je kamer” is eigenlijk “wij houden even niet van jou”.
Belonen lijkt een betere optie, belonen is beter dan straffen. Zelf dacht ik dat slechte ouders straffen, en goede ouders belonen. Belonen werkt echter alleen als er sprake is van simpele makkelijk haalbare taken waar kinderen niet intrinsiek voor gemotiveerd zijn. Als ze wel gemotiveerd zijn, heeft belonen zelfs mogelijk een averechts effect, het voegt in elk geval niets toe. Bovendien raakt een kind snel gewend aan beloningen en ontstaat er conditionering. Het kind gaat al uit van beloningen, en heeft de beloning ook nodig om het gedrag te vertonen wat de ouder wil. Dat staat weer haaks op het doel van ouderschap; het kind zelfstandig te leren denken en beslissingen te laten nemen. Dan kunnen we ongewenst gedrag nog negeren, zorgen voor afleiding, de dialoog aan gaan, een positief rolmodel spelen etc. Vaak staat de uitkomst van de dialoog al vast, is er dan wel sprake van een dialoog? Kern van het pleidooi van Gunster is dat lastig gedrag niet als ongewenst gedrag moet worden gezien. Het gedrag is geen probleem, maar een feit. Accepteer het gewoon en geef je kind liefde. Willen we niet eigenlijk allemaal een Pippi Langkous of Pietje Bell?
Gunster stelt in het boek 4 eenvoudige vragen die ouders moeten helpen met lastig gedrag om te gaan.
- Wat is het probleem?
- Is het echt een probleem?
- Ben jij het probleem?
- Is het probleem de bedoeling?
Door over de eerste vraag na te denken blijkt een groot deel van de problemen eigenlijk al verdwenen. De tweede vraag leert ons het verschil tussen “niet echt een probleem” en “een ernstig probleem”. Vaak valt het wel mee. De derde vraag is wel de leukste. Veroorzaken wij als ouders niet vaak het lastige gedrag? De laatste vraag gaat over wat de bedoeling nu eigenlijk is, kunnen we het probleem omdenken. In de komende weken zal ik verder verslag doen van dit interessante boek en de visie van Gunster. Hoe maken we onze kinderen gelukkig? De moeder van John Lennon leerde John dat het in het leven maar om één ding gaat: “the key of life is happiness”. Toen John 5 jaar oud was en naar school ging vroeg de juf wat hij wilde worden. “Happy” was het antwoord van de kleine John. Daarop zei de juf “You don’t understand the assigment” waarop John antwoordde “You don’t understand life”.
Toen ze aan Snoop Doggy Dogg vroegen wat hij wilde worden, zei hij: “I wanna be a muthaf****n hustla, you better axe somebody”. Waarmee ik maar wil zeggen dat kinderen al vrij snel niet puur meer kunnen zijn. Maar interessant boek lijkt mij!