Als je alleen een hamer hebt…

… dan wordt alles om je heen een spijker.

Maslow (die van de pyramide) gebruikte dit beeld duidelijk te maken dat het handig is om meerdere gereedschappen in je kist te hebben om unieke problemen op te lossen. We hebben het vast allemaal wel eens gedaan: een hamer gebruiken om een schroef in een plank te krijgen. Ik in ieder geval wel. Het zit vast, maar er zijn splinters en op een gegeven moment dondert de boel toch uit elkaar.

Met opvoeden is dat ook zo. Ik handelde bij de opvoeding van mijn twee dochters op dezelfde manier. Aangeven waarom bepaalde zaken belangrijk waren, samen een pad uitstippelen en dan dat pad aflopen. Bij de ene dochter werkte dat goed, bij de andere totaal niet. Ze week de hele tijd van het pad af en had veel aansporing nodig om de dingen te doen die we samen afgesproken hadden. En afspraak is afspraak bij mij.

Dat kinderen verschillend en uniek zijn wist ik natuurlijk wel, maar als iets logisch is om te doen, dan doe je dat toch? Blijkbaar dus niet.

Ik begreep pas wat ik aan het doen was tijdens een gesprek met een opvoedingspsycholoog die me vertelde dat ze eigenlijk nooit met jonge kinderen aan de slag gaat, maar zich richt op de ouders. Vaak zit daar de sleutel tot gedragsproblemen bij kinderen.

Eigen-aardig opvoeden

Tijdens een etentje met vrienden kwam het boekje “Eigen-aardig Opvoeden” van Paul en Barbara Tieger op tafel. Deze twee mensen hebben de in veel bedrijven gebruikte persoonlijkheidstest MBTI, vertaald naar kinderen en opvoedstijlen. Uit dat boek werd me duidelijk wat ik deed en waarom dat voor mijn ene dochter wel werkte en voor de andere niet. Tegelijk staan er zeer handige tips in hoe met verschillende typen kinderen om te gaan.

Ik zal hieronder even kort het basisprincipe uitleggen en in volgende blogs wat dieper in gaan op de verschillende types. De aanpak zal niet voor alle vaders geschikt zijn. Vaders met een wat doelgericht en planmatig karakter zoals ik, vinden dit zeer handig. Zo moet je het ook bekijken. Het is een richting die je in kunt gaan, geen ijzeren wet.

Persoonlijkheid in vier dimensies

MBTI is een persoonlijkheidstest die uitgaat van de ontdekkingen van de Zwitserse psycholoog Carl Jung. Hij ontwikkelde een systeem waarin hij verschillende typen persoonlijkheden bij elkaar zette om zo te begrijpen waarom mensen doen wat ze doen. Hij ontdekte dat de persoonlijkheid van mensen bestaat uit vier onderdelen:

1. Haal je je energie van buiten jezelf in relatie met andere mensen of vind je dat juist in rust en in jezelf (Naar buiten (Extraversion) tegenover Naar binnen (Introversion))
2. Ga je uit van de dingen die je om je heen ziet of denk je meer in mogelijkheden: wat er allemaal mogelijk zou kunnen zijn (Realist (sensing) tegenover Dromer (intuition)
3. Hoe neem je je beslissingen: Op een analytische, rationele afgewogen manier of op grond van eigen subjectieve waarden (Onwrikbaar (Thinking) of Zachtmoedig (Feeling
4. de laatste dimensie gaat over de manier waarop je manier van werken: Planmatig of meer open en flexibel (Plannen maken (Judging) tegenover Op je af laten komen (Percieving))

Springen met je springbeen

Deze vier dimensies zijn te combineren tot 16 verschillende persoonlijkheidstypes. Het zijn geen hokjes, maar voorkeuren van mensen. Ik vergelijk dit altijd met je ‘voorkeurspringbeen’. Iedereen heeft een been waarmee hij het liefst afzet omdat hij daarmee het verst komt. Met je andere been kun je ook springen, maar dat gaat net even wat minder makkelijk en kom je net even wat minder ver. Zo is het hiermee ook.

Op basis hiervan kunnen jullie mij en mijn dochter nu wel ongeveer plaatsen denk ik.

Deze indeling is relevant omdat dit het unieke in elk kind benadrukt en daarvan uitgaat. Ook wij vaders beschouwen onze kinderen als zeer bijzonder en uniek. Dat unieke kleuren we dan vaak in als sociaal vaardig, goed kunnen leren of boordevol talenten. Dat is een beeld dat de maatschappij en de schoolsystemen ons opleggen. Kinderen voldoen natuurlijk niet altijd aan dat ideaalbeeld. Deze aanpak heeft mij in ieder geval meer rust gegeven om effectiever met mijn twee kinderen om te gaan en hun mooie en minder mooie kanten te leren accepteren.

Onze kinderen helpen door onszelf te helpen

Om te kunnen autorijden heb je rijles en een rijexamen nodig. Kinderen opvoeden mag iedereen zonder enige opleiding of ervaring doen. Ik ben er van overtuigd dat we onze kinderen het beste helpen door ook onszelf te helpen.