Gisteren maakte Minister van sociale zaken Lodewijk Asscher bekend dat vaders naast de huidige twee dagen, er nog drie dagen verlof bij mogen opnemen na de geboorte van hun kind. De kanttekening hierbij is dat vaders deze drie dagen ‘vaderschapsverlof’ zelf moeten gaan betalen. De indruk die Minister Asscher wekt is dat vaderschapsverlof voor vaders belangrijk is. Maar hoe moeten wij dit gebaar zien vanuit het perspectief van de vader?
Vitaldaddy.nl is een ervaringsplatform van en voor vaders. Alle betrokken vaders onderschrijven de behoefte om meer tijd met hun jonge kinderen door te brengen. Tijd die er in het begin van het vaderschap vaak door hun werk gewoonweg niet is. Zou dit een stap in de goede richting zijn? Wat wil de minister hier eigenlijk mee? Levert dit echt een positieve bijdrage aan een gelijkwaardiger positie van vaders ten op zichte van moeders? Of is hier sprake van een sociaal vermomde politieke sigaar uit eigen doos?
Vaderschapsverlof in andere landen
Laten we eens kijken wat we op dit gebied van andere landen kunnen leren. VitalDaddy deed een mini-onderzoekje. Het eerste wat opvalt is dat het belang dat wordt gehecht aan gelijkwaardig ouderschap (en hiermee op vaderschap) over landen heen verschilt. Bij gelijkwaardig ouderschap wordt ervan uitgegaan dat de vader en de moeder vanaf het begin samen verantwoordelijk zijn voor de opvoeding van de kinderen. En dat een goede relatie tussen vader en kind van essentieel belang om dit gelijkwaardig ouderschap te kunnen bewerkstellen. En een aantal regeringen voegt de daad bij het woord.
In Zweden bijvoorbeeld krijgt de vader 10 dagen geboorteverlof bij de geboorte van het kind, daarbij nog eens 60 dagen (betaald) vaderschapsverlof. Vervolgens nog eens 12 maanden ouderschapsverlof te verdelen met de moeder, tegen een vergoeding van 80% (met een plafond). Denemarken kent bijvoorbeeld twee weken betaald vaderschapsverlof, opneembaar in de eerste veertien weken na de geboorte van de baby. Nadat de baby veertien weken oud geworden is nog eens additioneel 32 weken ouderschapsverlof, te verdelen tussen de vader en de moeder. In Noorwegen krijgen vaders 6 weken vaderschapsverlof en vervolgens 45 weken á 80% of 35 weken a 100% van het salaris aan ouderschapsverlof, te verdelen tussen vader en moeder. In Duitsland krijgt de vader 2 maanden vaderschapsverlof tegen 67% van het salaris met een plafond van € 1,800, -. Daarnaast nog eens 10 maanden ouderschapsverlof tegen dezelfde voorwaarden te verdelen tussen vader en moeder. (bron data: Vader Kennis Centrum). Geconcludeerd kan worden dat Nederland behoorlijk achter loopt op deze landen, waar het gaat om het aantoonbaar stimuleren van een gelijkwaardige positie van moeders en vaders.
Hechtingsrelatie tussen vader en kind belangrijk
Een belangrijk aspect dat hierbij speelt is dat de vader in bovenstaande landen de kans krijgt snel een goede hechtingsrelatie met het kind op te bouwen (Shwalb, Shwalb en Lamb, 2013). Hechting heeft te maken met het contact en de relatie tussen ouders en kinderen (Feldman, 2009). Een goede hechting tussen vader en kind is van groot belang voor de ontwikkeling van het kind, omdat vaders hun kinderen in de opvoeding juist andere dingen bijbrengen dan moeders. Uit diverse psychologische onderzoeken is bekend dat voor hechting juist het eerste levensjaar cruciaal is. En juist in deze fase is de Nederlandse vader over het algemeen weinig thuis… Dus juist hieraan kan een ruimer vaderschapsverlof een belangrijke positieve bijdrage aan leveren.
Een kind moet ‘gemoederd’ en ‘gevaderd’ worden
Emeritus Hoogleraar Pedagogiek Louis Tavecchio (gespecialiseerd in vaderschap) benadrukt het belang van de rol van de vader in een evenwichtige opvoeding. Een kind moet ‘gemoederd’ en ‘gevaderd’ worden. Waar moeders vooral gericht zijn op zorgen, warmte, stabiliteit en veiligheid, zijn het volgens Tavecchio juist de vaders die kinderen aanmoedigen risico’s te nemen, avonturen te beleven en de wereld te ontdekken. En juist hiermee levert de vader een essentiële bijdrage aan de sociale ontwikkeling en het zelfvertrouwen van kinderen.
En nu komt het… Vaders kunnen deze vaardigheden alleen aanleren bij hun kinderen als zij een goede hechtingsrelatie hebben met hun kinderen. Als deze in de eerste jaren niet voldoende is opgebouwd, doordat de tijd hiervoor ontbrak (papa aan het werk!), dan kan dit nadelige gevolgen hebben in de verdere ontwikkeling van het kind.
“It takes a village to raise a child”
“It takes a village to raise a child.”, aldus De Winter (2012). Opvoeden doe je namelijk niet alleen, maar samen met vader, moeder en de omgeving waarin kinderen wonen en leven. Iedere ouder wil dat zijn kind optimaal ontwikkelt en zichzelf staande kan houden in deze complexe samenleving. Hiervoor is gelijk verdeelde verantwoordelijkheid tussen vader en moeder, oftewel gelijkwaardig ouderschap, nodig. Vaders uit Zweden geven aan dat deze gelijkwaardigheid ontstaat, doordat vaders en moeders vanaf het begin gedurende een langere tijd samen voor het kind of de kinderen kunnen zorgen.
Conclusie: een eerste stap, maar gelijkwaardig ouderschap nog ver weg
Het onderkennen van het belang van vaderschap bij de vroege ontwikkeling en opvoeding van kinderen is een eerste stap in de goede richting. De maatregel tot 3 extra (zelfbetaalde) dagen vaderschapsverlof zet echter geen zoden aan de dijk waar het gaat om de ontwikkeling gelijkwaardig ouderschap en de belangrijke hechtingsrelatie tussen vader en kind. Hiervoor is veel meer nodig. Om het gelijkwaardiger te maken moet de positie van vaders in de opvoeding verder worden versterkt. Bijvoorbeeld door het vaderschapsverlof substantieel uit te breiden en te stimuleren. Of beter gezegd, door te faciliteren dat vader en moeder de gelijkwaardigheid in de opvoeding zelf kunnen inregelen. Op dit gebied lopen we als Nederland nog ver achter op een aantal andere moderne Europese landen.
Dus, Minister Asscher, wij stellen uw gebaar op prijs. Als u de rol van vaders voor de ontwikkeling van kinderen echt belangrijk vindt, voeg dan de daad bij het woord en ga gerust een praten met uw collega’s in Scandinavië. Hier doet u vast inzichten op die helpen om gelijkwaardig ouderschap in Nederland daadwerkelijk een stap verder te brengen!
Over de auteurs:
Jeroen Pouw, is afgestudeerd pedagoog en gespecialiseerd in opvoedingsvraagstukken voor vaders. Hij studeert thans Maatschappelijke Opvoedingsvraagstukken aan de universiteit van Utrecht en is blogger voor VitalDaddy.nl.
Drs. Marius van Regteren is zelfstandig ondernemer, procesbegeleider, trainer en coach. Hij is vader van 4 kinderen en oprichter van VitalDaddy.nl, een platform voor vaders door vaders, ter bevordering van vitaal vaderschap.
Referenties
De Winter. M. (2012). Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding. Vanachter de voordeur naar democratie en verbinding. Amsterdam, Nederland: Uitgeverij SWP
Feldman. R.S. (2009). Ontwikkelingspsychologie. Amsterdam, Nederland: Person Education Benelux
Lamb. M.E. (2010). The role of the father in child development. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons.
Shwalb. D.W., Shwalb.B.J., & Lamb.M.E. (2013). Fathers in cultural context.Londen, Engeland: Routledge
Twamley. K., Brunton. G., Sutcliffe. K., Hinds. K., & Thomas.J., (2013). Fathers’ involvement and the imact on family mental health: evidence from Millenniom chohort study analyses. Community, Work en Family, 16, 212-224. doi: 10.1080/13668803.2012.755022
Vader Kennis Centrum – www.vaderkenniscentrum.blogspot.nl
Lees Interacties