Dinsdagavond 3 maart zat ik de eerste aflevering van The Nanny On Tour te bekijken via RTL gemist. Het verhaal van Scott van 3 jaar greep mij erg aan. Een kleine jongen die in zijn korte leventje al meer ellende heeft meegemaakt dan de meeste volwassenen. Mijn eerste indruk was dat deze jongen enorm met zichzelf in de knoop zit. Zijn vader was met psychische problemen opgenomen. De moeder van Scott heeft veel moeite met deze situatie en haar rol als moeder én vader. In de eerste 5 minuten van het programma zag ik vol afschuw dat mama Scott een hele flinke tik op zijn billen geeft. Ik zag hem daarna nog een tijd over zijn billen wrijven.
Ik was sprakeloos en wist eigenlijk niet hoe te reageren. Waarom moest Scott eigenlijk op de trap zitten? Wat heeft hij nou eigenlijk gedaan? Heeft Scott al deze ontwikkelingen wel kunnen verwerken als mama het zelf nog niet heeft verwerkt? Ik besloot te gaan twitteren over de aflevering. Al snel zag ik #stopjofrost voorbij komen. Naar aanleiding van deze hashtag ben ik mij meer in deze discussie gaan verdiepen.
Wat doet Jo Frost?
Naar mijn mening ‘traint’ Supernanny kinderen om gehoorzaam te zijn. Het gebruik van de ‘strafstoel’ of ‘straftrap’ is een van haar trucjes om de wil van een kind te breken en volgzame schaapjes te creëren. Ik denk dat zij een enorm ouderwetse kijk heeft op de opvoeding van kinderen. Er is met het belonen en straffensysteem geëxperimenteerd door psycholoog B.F. Skinner (1904-1990). Dit experiment [1]is bij de meeste mensen wel bekend. Hij liet dieren op een knop drukken met als gevolg een beloning. Hij merkte op dat hij de dieren een activiteit kon laten doen voor deze beloning. Andersom ontdekte hij dat een negatieve beloning (lees straf) het gedrag bij de dieren af liet nemen.
Ik vraag mij af in hoeverre dit experiment afwijkt van de werkwijze met het ‘strafstoeltje’ van de Supernanny. Volgens mij niet en zijn ouders die deze truc toepassen hun kind aan het conditioneren en niet aan het opvoeden.
Oorzaak en gevolg
Met deze truc pak je het gedrag aan. Maar waar komt dit gedrag vandaan? In het geval van Scott, zo hebben we kunnen zien, wil hij aandacht, liefde en een knuffel. Met andere woorden, hij wil gehoord en opgemerkt worden. Maar wordt hij ook gehoord?
Jazeker! Scott wordt gehoord op het moment dat hij negatief gedrag laat zien. Dan heeft hij de aandacht van mama. Het is alleen niet de aandacht die hij het liefst heeft. Daarom komt hij midden in de nacht bij mama liggen in bed. Dan is zij moe en niet meer ‘in staat’ om hem echt straf te geven. Dat is het moment dat zij rustig is en tijd voor hem heeft zonder snel boos te worden. Volgens mij ligt de oorzaak van het probleem bij de moeder van Scott. Dit zag Jo Frost dan gelukkig ook wel. Het is alleen zo jammer dat er voorbij gegaan wordt aan de emotie en de schreeuw om aandacht van kleine Scott.
Mama zit zelf nog in de verwerking en kan (waarschijnlijk) nog geen tijd nemen om haar zoon te helpen bij de verwerking.
Hoe kan het eigenlijk zo ver komen?
Onhandelbare kinderen, die term kennen we allemaal. “Er is met mijn kind geen land te bezeilen”. Als we weten dat kinderen leren door te kijken en na te doen, waar ligt dan het probleem? Kinderen leren door te zien en na te doen. Dit begint al bij de baby. Jij, als ouder, maakt contact en praat tegen je kind. Jouw kind ziet dat en begint terug te praten, zwaaien en voor het eerst papa of mama te zeggen. Kleuters horen jou iets zeggen, soms zonder dat je het eigenlijk wil, en herhalen dit minimaal één hele week en als je pech hebt de rest van je leven. Pubers zien jou iets doen of horen jou iets zeggen en gaan dan precies het tegenovergestelde doen. Voor al deze situaties geldt: opvoeden is voorleven.
Echte hulp
In het programma wordt de nadruk gelegd op het gedrag, zowel van ouder als van kind. Waar is de aanpak van de oorzaak. Waar is de echte begeleiding op inhoud van problematiek van moeder en kind? Het antwoord op deze vraag is simpel. Echte hulp bij verwerking en opvoeding levert geen 1.3 miljoen kijkers op. Echte hulp en ondersteuning duurt namelijk langer dan 2 contactmomenten en één uurtje tv. Het is sensatie tv. Niets meer en niets minder.
Een groep Nederlandse pedagogen zijn samen met ouders en andere professionals een besloten groep gestart naar aanleiding van het programma The Nanny On Tour op RTL4 en de hashtag #stopjofrost.
Ik hoop met heel mijn hart dat hier iets moois gaat ontstaan voor die ouders, waarbij de opvoeding tekort is geschoten. Zodat zij ook de tools krijgen om op een liefdevolle en respectvolle manier hun kinderen op te kunnen voeden in plaats van enkel te trainen. Voor mij is opvoeden dat steuntje zijn die kinderen nodig hebben om boven zichzelf uit te stijgen, zeker als ze even niet zo “lief” of “gehoorzaam” zijn.
Interessante links over dit onderwerp:
http://liefdevol-opgroeien.nl/media/crisis-interventie-in-de-opvoeding-op-tv-zo-kan-het-ook/
http://www.famme.nl/stopjofrost-lieve-ouders-jo-frost-niet-de-norm/
http://www.rtlnieuws.nl/editienl/strafbankje-voor-nanny-stopjofrost
[1] Psychologie, een inleiding, 6e editie, Philip Zimbardo, Robert L. Johnson, Vivian McCann
[1] http://kiind.nl/articles/188/Het_breken_van_de_weerbarstige_kinderwil.html
Echte hulp in dit soort situaties lijkt me natuurlijk zeer wenselijk, dat was toch wel erg duidelijk in dit geval dat dat nodig was, echter dankzij een paar vrij ‘simpele’ tips van Jo kon moeders in ieder geval de eerste stappen zetten om een normaal ritme en gedrag te krijgen, het hielp haar, het hielp Scott en het hielp de tweede kleine, dat ze er nog niet is is een ander verhaal, maargoed, ik neem aan dat de #stopjofrost beweging dit ondertussen al geregeld heeft.
Dank voor je reactie Tonnie.
In mijn ogen zijn doen deze ’tips’ meer kwaad dan goed. De simpele ’tips’ richten zich op de uiting van gedrag in plaats van de echte vraag van het kind. Scott vraagt om aandacht en liefde, maar krijgt voorwaarden en afwijzing.
Ik ben het ermee eens dat er een eerste stap gezet moet worden om moeder weer in haar kracht te zetten. Ik wil ook niet zeggen dat alles wat Jo Frost doet fout is of schadelijk is voor kinderen. Ze zag namelijk wel waar het probleem zat. Ik denk alleen dat deze aanpak niet een juiste benadering is.
In de eerste link onderaan mijn blog wordt een benadering beschreven die veel meer liefde en betrokkenheid toont dan de tips die moeders krijgt. .
De #stopjofrost beweging heeft ook dit punt uitgebreid beschreven. Ik ben benieuwd hoe dit zich naargelang de afleveringen vorderen zich zal ontwikkelen.